Categorie: ACANTHACEAE

Naam Betekenis: 1) bloedkruid; 2) rood water kruid.

Beschrijving

Kruid of klimmende struik, tot 3 m hoog. Stengels rechtopstaand of klimmend, geribbeld, met knopen. Bladeren tegen - overstaand, kaal, 8-15 x 2,5-6,5 cm, voet afgerond, punt lang toegespitst; blad rand gegolfd. Bloeiwijze een eindstandige, veel vertakte pluim. Schutbladeren driehoekig. Bloemen roze. Doosvrucht met 4 lensvormige zaden.

Details

• Voorkomen: algemeen, in halfschaduw in secundaire vegetatie en langs wegen.
• Verspreiding: Colombia, Venezuela, de Guiana’s en het Caraïbisch gebied.
• Domesticatie: wild, soms gespaard tijdens het wieden.
• Commercieel Gebruik: deze soort wordt regelmatig op de markt in zowel Paramaribo als Nederland verkocht.

Toepassing

Wanneer de bladeren van de brudu wiwiri (Justicia secunda) of van de verwante soorten J. calycina en J. cayennensis in water worden gekookt, krijgt het water een opvallend rode kleur. Waarschijnlijk vanwege de sterke gelijkenis met bloed, wordt het afkook sel gedronken na ernstig bloedverlies, om het bloed te zuiveren, bij zware menstruatie, sikkelcela nemie, bloeddruk en bloedarmoede. Bij hevig bloedverlies tijdens de menstruatie of na de be valling varieert het recept van een hele pot thee per dag gedurende vier dagen tot tweemaal daags een klein glas van een aftreksel van zes planten, zolang het bloedverlies aanhoudt, de vrouw zich niet lekker voelt of het bloed een afwijkende kleur heeft. Voor ‘lage salie’, een algemene Surinaamse term voor lage bloeddruk, bloedarmoede, een laag haemoglobinegehalte of sikkelcelanemie, varieert het recept van drie tot zeven droge of verse plantjes, gekookt op een liter water, driemaal per dag een glas warm te drinken gedurende drie dagen. Er wordt aan geraden na een paar potten thee de bloeddruk te laten controleren om een te hoge bloeddruk te voorkomen. Thee van gekookte bruduwiwiri heeft de kleur van bloed. Bij hevige menstruatie of lage salie wordt een thee van ‘drie tot vier soorten bruduwiwiri’ aangeraden. Mogelijk worden hier J. calycina, J. segunda, J. cayennensis en een onbekende vierde soort bedoeld. Van de thee worden durende één tot twee weken twee tot drie glaasjes per dag gedronken (Sedoc, 1992). Dit medicijn zou de patient ‘meer bloed’ geven, de weerstand verhogen, en de loomheid, duizeligheid, zwakte en doffe ogen die kenmerkend zijn voor lage salie doen verdwijnen. Het medicijn wordt zowel door mannen als vrouwen worden gebruikt, ook tijdens de zwangerschap. Surinamers in Nederland noemden de thee een middel om prostraatproblemen te voorkomen. <br><br> In Brownsweg drinken de Saramaccaners de thee van vijf tot tien bladeren tevens bij oogpijn, duizeligheid, hoofdpijn en stress. De thee wordt ingekookt met desi wiwiri (Sphagneticola trilobata) tot een rode hoestsyroop. Kleine kinderen die na een jaar nog niet kunnen lopen, worden ‘gezweept’ met een tak van dit kruid om hen sneller te doen leren lopen. <br><br> Mensen met een sterk opgezwollen lichaam (oedeem) baden zich in een rood kruidenbad van bruduwiwiri en een droog blad van de morisi palm (Mauritia flexuosa), gebruiken een droog bananenblad als washandje en drinken iets van het badwater. Een kruidenbad met bruduwiwiri wordt ook toegepast bij reuma, tintelingen in de ledematen en stress. Een vaginaal stoombad met bruduwiwiri, kowru-ati (Begonia glabra) en suikerrietblad (Saccharum officinarum) zou het seksuele genot bij de man versterken. <br><br> Vanwege de rode kleur van het afkooksel wordt deze plant ook in winti-kruidenbaden gebruikt, mogelijk in rituelen rondom de ingi winti’s (Indianengeesten). Justicia secunda is iets algemener dan J. calycina en wordt daar om vaker gebruikt en verkocht. De derde soort bruduwiwiri, J. cayennensis (apuku dangdang, Sa) is veel kleiner, heeft paarse bloemen en komt in hoog bos voor (Wass - hausen, 2006). In Brownsweg wordt de plant in rituele kruidenbaden voor apuku (bosgeesten) gebruikt.

Record Toegevoegd: 2025-03-29 18:50