« Terug naar Browse
Cyathula prostrata (L.) Blume.
Lokale Namen: apumutibku (Trio), maputuputu (Au), bululu (Bo), kiníkiní1 (Bo, Sa), temeku (Sa).

Illus. door: H. Rypkema
Categorie: AMARANTHACEAE
Naam Betekenis: 1) knie-knie, vanwege de knopen op de stengel
Beschrijving
Kruipend, behaard kruid, tot 1 m lang. Stengel wortelend aan de knopen, knopen verdikt en roodachtig. Bladeren tegenoverstaand, 2-8,5 x 2,5-4 cm, voet en punt stomp. Bloeiwijze een lange, eindstandige, behaarde aar. Bloemen groenig-wit; bloemdekbladen dicht bezet met witte haren. Doosvrucht dunwandig, niet openspringend. Zaad 1, glimmend, lichtbruin.Details
- Voorkomen: algemeen, in recent verstoorde vegetatie, als onkruid op kostgrondjes.
- Verspreiding: pantropisch onkruid.
- Domesticatie: wild, soms gespaard tijdens het wieden.
- Commercieel Gebruik: de plant wordt zowel in Paramaribo als Nederland verkocht.
Toepassing
Trio Indianen maken dit kruid fijn, koken het en wassen hun hoofd met het afkooksel tegen hoofdpijn. Ook binden ze de gekookte plant op botbreuken (Plotkin, 1986). Marrons gebruiken de plant voornamelijk in wintirituelen. Aukaners in Bigiston (Marowijne) maken een kruidenbad met Cyathula prostrata, kowru-ati (Begonia glabra), pemba, swit sopi en pompeia in koud water om de fodu winti te eren, zodat hij voor financiele vooruitgang zal zorgen. Deze plant wordt tevens in een kruidenbad met een iets andere receptuur gebruikt om een boosaardige fodu sneki (slangen - geest) juist weg te jagen. <br><br> Saramaccaners in Brownsweg baden volwas senen en baby’s met deze plant samen met merkiwiri (Euphorbia thymifolia) om aan te sterken, of ma - ken een ‘geluksbad’ door mapindapinda (Desmodium adscendens), goma wiri (Solanum americanum) en tabaksblad (Nicotiana tabacum) toe te voegen. Het kruid wordt ook soms gebruikt in vaginale stoombaden. Volgens een onbekend recept wordt de plant in ‘kroi’ toegepast, een magisch liefdesmedicijn waardoor (in dit geval) een man snel de vrouw van zijn gading kan krijgen, ongeacht het feit of zij hiervan is gediend. <br><br> De verwante, meer rechtop groeiende soort Cya - thula achyranthoides wordt door de Sara maccaners ‘masanki’ genoemd. Van de thee ervan wordt driemaal daags, voor een periode van drie dagen, een eetlepel ingenomen tegen hoge bloedruk. Het recept zou afkomstig zijn uit Guyana.Record Toegevoegd: 2025-04-05 12:01